5000 төгрөгний бодлого (шинэ)

Та бүхэнд зориулж нэг бодлого нийтлэв. Энэ бодлогыг тэгшитгэл зохиолгүйгээр уран аргаар бодсон хүнд 5000 төгрөгний шагнал өгнө. Хариуг постлоорой. Хугацаа 2014 оны 4-р сарын 6 -ны 18 цаг хүртэл.

1   

    Тэгш өнцөгтийн талбай 91см.кв. Түүний уртыг 5см-ээр багасгаж, өргөнийг 1см-ээр уртасгахад квадрат үүснэ. Үүссэн квадратын талбайг ол.

    

Багш Д.Амартүвшин

Элементарчлалын тухайд

Элементарчлалын тухайд...

Д.Амартүвшин МУБИС БС багш

Хүн төрөлхтөн 5 мянга гаруй жил амьдрахдаа сүүлийн 500 жил  шинжлэх ухааныг хүлээн зөвшөөрч, амьдралдаа ашиглаж байгаа билээ. Анхны нээлтүүдийг хийж байсан эрдэмтдийг амьд ахуйд нь нээлтүүд нь хүлээн зөвшөөрөгдсөн тохиолдол тун цөөхөн гэдэг. Хүмүүн төрөлхтөн тийм бэрх замыг туулж ойлгосон шинжлэх ухааны суурийг бид бяцхан шавь нарынхаа оюунд бүтээлцэх, тэрхүү бүтээх үйлийг удирдах, чиглүүлэх, туслах ажлыг хийхэд тийм амар биш. Тэгэхээр тэдний оюун ухаан, сэтгэхүйн хөгжлийн түвшинд тааруулж, онолын асуудлуудыг энгийн хялбар болгож өгөх нь багш бидний үндсэн үүрэг гэж ойлгодог.  Өөрөөр хэлбэл, онолын нарийн асуудлыг хүүхдийн гар дээр “тавьж өгөх” гэсэн үг. Ялангуяа бага ангийн багшийн хувьд элементарчлал хийх шаардлага өдөр бүр тулгардаг.

Элементарчлал хийх гэдэг нь агуулгын дахин боловсруулалт буюу reconstruction хийх үед хийгддэг гэж үздэг.(Duet, 2007). Үүнийг дараах бүдүүвчээс харж болох юм.

            Энэ бүдүүвчээс харахад шинжлэх ухааны агуулгыг элементарчлах замаар элементар санаануудыг ялган авч, сургахад зориулсан агуулгыг боловсруулж байна. Элементарчлал хийх дараах боломжууд байж болно. (Бурмаа, Ганбат, 2001)

      Агуулгын элементарыг ялган бүтээхдээ элементар гэдэг нь тухайн агуулгын хамгийн гол, тулгуур, амин чухал санаа (юуг) гэдгийг ухааран, агуулгын бүтцийн диаграммаас, хүүхдийн хүрч болох зорилгоос, амьдрал ахуйгаас (хаанаас) олж харж, ерөнхийлөх, дууриамал загвар хийх, туршилт хийх (хэрхэн) зэргээр бүтээж болно.

Элементарыг өөрийн оюутнуудад ойлгуулахдаа дараах жишээг авч тайлбарладаг.

           

1-р зураг

2-р зураг

 

1-р зурагт илүү нарийн нийлмэл бүтэцтэй шаахай байна. Түүний зарим нэг онцын ач холбогдолгүй хэсгүүдийг хасаж болно. Харин 2-р зурагт байгаа улавчаас хасах хэсэг алга. Хэрэв хасвал өмсөх боломжгүй болно. Өөрөөр хэлбэл, хамгийн гол хэсэг болох ул, хөлийг ултай холбох хэсгийг үлдээгээд бусад хэсгийг хассан байна. Үүнтэй адил агуулгын элементар бол тухайн агуулгын хамгийн гол, орхигдуулвал тэр агуулга илэрхийлэгдэх боломжгүй болох амин чухал хэсэг нь юм.

5-р ангийн математикийн хичээл дээр хэрэглэж болох элементарчлалын жишээг танилцуулъя. Энэ ажлын зорилго нь ижил хэмжээний материалаар ямар хэлбэртэй хайрцаг хийвэл хамгийн их эзэлхүүнтэй болох вэ гэдгийг тогтоох явдал.

1.     

Энэ туршилтаас “Ижил хэмжээний материалаар хийсэн гурвалжин призм, параллелопипед, цилиндр гурваас цилиндр хамгийн их эзэлхүүнтэй байна” гэсэн дүгнэлт хийж болж байна. Энэ туршилтын үед бид эзэлхүүний нарийн төвөгтэй томьёонуудыг хэрэглэсэнгүй. Тэдгээрийн эзэлхүүнийг эзэлхүүн гэдэг ойлголтын  мөн чанарт тулгуурлаад хялбарчлан оллоо. Ийм маягийн үйл ажиллагааг багш хичээл бэлтгэх явцдаа төлөвлөвөл суралцагчдаар мэдлэг бүтээлгэх боломжийг бүрдүүлэх юм.

Ашигласан эх сурвалжууд:

1.      Бурмаа.Б, Ганбат.М. “Элементарчилах  нь хичээлд бэлтгэхийн гол асуудал болох нь” Сургалтын менежмент. УБ. 2001. 59-62 тал

2.      Duet.R. THE MODEL OF EDUCATIONAL RECONSTRUCTION  Eurasia Journal of Mathematics, Science & Technology Education, 2007, 3(1), 3-15